پیش‌بینی می‌شود حجم پایه پولی در پایان سال ۱۴۰۰نسبت به پایان سال ۹۹، بالغ بر ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت که این درصد رشد در تاریخ اقتصاد ایران بی‌سابقه است و در خوشبینانه ترین حالت ممکن پایه پولی در پایان سال ۱۴۰۰ کمتر از ۶۵۸ هزار میلیارد تومان نخواهد بود.
به نقل از پیام گو ، چنانچه بنا باشد پایه پولی تا پایان سال با همین سرعتی رشد کند که در شش ماه گذشته افزایش یافته، حجم پایه پولی در پایان سال ۱۴۰۰ به نزدیکی ۷۰۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. به بیان ساده‌تر چنانچه این فرض به حقیقت بپیوندد حجم پایه پولی در پایان سال ۱۴۰۰نسبت به پایان سال ۹۹ ، بالغ بر ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت که این درصد رشد در تاریخ اقتصاد ایران بی‌سابقه است.
طی این گزارش میانگین رشد ماهانه پایه پولی در ۴ بازه زمانی اعم از یکسال منتهی به تیر ۱۴۰۰، ۶ ماه منتهی به تیر، ۴ ماه نخست سال ۱۴۰۰ و خود رشد ماهانه تیر ۱۴۰۰ محاسبه شده است. همچنین فرض شده است چنانچه پایه پولی با سرعت هر یک از این چهار سناریو تا پایان سال رشد کند، کل حجم پایه پولی در پایان سال ۱۴۰۰ چه مقدار خواهد بود. بر این اساس در این گزارش به بررسی حجم پایه پولی و درصد رشد سالانه آن در پایان سال ۱۴۰۰ در ۴ سناریو پرداخته شده است.
رشد ماهانه پایه پولی
بالاترین رشد ماهانه پایه پولی در یکسال گذشته به اردیبهشت ماه امسال با رشد ۶ درصدی تعلق دارد. پایین‌ترین رشد نیز در این بازه زمانی در مرداد ماه سال گذشته با رشد ۰٫۱ درصد به ثبت رسیده است. مهم ترین علت رشد بالای نقدینگی در اردیبشت ماه استقراض دولت از بانک مرکزی تحت عنوان تنخواه گردان خزانه بوده است. برآورد می‌شود دولت در فصل بهار امسال بالغ بر ۵۰ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی قرض گرفته است که این امر باعث افزایش در پایه پولی شده است.
به طور کلی می توان بیان کرد که روند رشد پایه پولی در یکسال منتهی به تیر ماه ۱۴۰۰، روند مشخصی نداشته است. به بیان ساده تر درصد رشد ماهانه پایه پولی در این بازه زمانی دائما در حال فراز و فرود بوده است.
پایه پولی در فرضی خوشبینانه
میانگین رشد ماهانه پایه پولی در یکسال منتهی به تیر ماه امسال ۳٫۰۵ درصد بوده است. چنانچه این متغیر پولی تا پایان سال با همین سرعتی رشد کند که در یک سال گذشته رشد کرده است، حجم پایه پولی در پایان سال ۱۴۰۰ برابر ۶۵۸ هزار میلیارد تومان خواهد بود که در این صورت رشد سالانه آن در پایان سال جاری حدود ۴۳ درصد خواهد بود. بین چهار سناریو بررسی شده شده برای برآورد حجم پایه پولی در پایان سال، این سناریو خوشبینانه‌‌ترین سناریو است.
همچنین میانگین رشد ماهانه پایه پولی در چهار ماه نخست سال ۳٫۲ درصد بوده است. اگر پایه پولی با همین سرعتی که از ابتدای سال تا تیر ماه ماه افزایش یافته تا پایان سال نیز رشد کند، حجم این متغیر پولی در پایان سال به ۶۶۷ هزار میلیارد تومان خواهد بود. رشد سالانه در این سناریو بالغ بر ۴۵ درصد خواهد بود. این سناریو نیز در زمره فرض‌های خوشبینانه قرار دارد.
پایه پولی در پایان ۱۴۰۰ در حالتی بدبینانه
میانگین رشد ماهانه پایه پولی در ۶ ماه منتهی به تیر ماه امسال، ۳٫۷ درصد بوده است. چنانچه پایه پولی با سرعتی که در شش ماه گذشته رشد داشته است در ماه‌های آتی نیز افزایش یابد، حجم این متغیر پولی در پایان سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۶۹۲ هزار میلیارد تومان خواهد بود.
در بین سناریوهای مطرح شده، در این سناریو بدبینانه ترین فرض به مقدار پایه پولی در پایان سال جاری است. چنانچه این سناریو به واقعیت بدل شود، رشد سالانه پایه پولی در پایان ۱۴۰۰، ۵۰٫۸ درصد خواهد بود که در تاریخ اقتصاد ایران بی سابقه است.
چنانچه رشد ماهانه ۳٫۳ درصدی پایه پولی در تیر ماه در ماه‌های آتی نیز تکرار شود. حجم این متغیر تورم ساز در پایان سال ۱۴۰۰ به عدد ۶۷۰ هزار میلیارد تومان و رشد ۴۶ درصدی خواهد رسید.
سرنوشت پایه پولی در دست رئیسی
به طور کلی رشد پایه پولی در ماه های باقی مانده از ۱۴۰۰ از دو جهت به سیاست دولت سید ابراهیم رئیسی مربوط می‌شود. اول اینکه دولت چه میزان می‌تواند منابع درآمدی داخل بودجه را وصول کند تا کسری بودجه خود را به حداقل برساند که هرچه کمتر مجبور به استقراض از بانک مرکزی شود. دوم اینکه چنانچه دولت به کسری بودجه برخورد این کسری را از چه راهی تامین خواهد کرد؛ صحیح یا غلط.
راه درست این است که دولت این کسری را از طریق عملیات بازار باز و فروش اوراق تامین کند. این عمل علاوه بر اینکه منجر به افزایش در پایه پولی نمی شود، بلکه با توجه به انقباض پولی که صورت می گیرد خاصیت ضد تورمی نیز خواهد داشت. راه نادرست نیز همان استقراض از بانک مرکزی و افزایش در پایه پولی و تورم است. در آخر می‌توان گفت که سرنوشت پایه پولی در آینده به تصمیمات رئیسی و مردان اقتصادی دولت وی بستگی دارد.
